راه حل بحران ۴۳ ساله افغانستان در یک کلام چیست؟
نگارنده: صبغت‌الله حبیبی
جواب کوتاه: راه‌حل بحران ۴۰ ساله‌ی افغانستان در یک کلام، همزیستی و صلح پایدار است.
کلید صلح پایدار کجاست؟ صلح پایدار چگونه بدست می‌آید؟
جواب: کلید صلح و همزیستی تفاهم ملی و منطقوی و پذیرش است حتی با مخالف.
صلح پایدار در افغانستان از طریق چندین اقدام اساسی قابل دست‌یابی است:
الف) ابتکار آغاز گفتگوی فراگیر محلی، ملی، منطقوی و بین المللی:
نیاز به شروع مذاکرات فراگیر بین تمام طرف‌های دخیل، از جمله رژیم حاکم، گروه‌های مسلح، دولت، نمایندگان جامعه مدنی، نخبگان و مهاجرین مقیم خارج وجود دارد. این مذاکرات باید شامل تمام اقوام و اقشار اجتماعی باشد تا به توافقی جامع برسند.
ب) ایجاد گروه کاری بخاطر کار روی ساختن مسوده تعریف منافع ملی و چگونگی تقویت نهادهای دولتی از طریق الگوبرداری از کشورهای اسلامی یا همسایه:
ایجاد و تقویت نهادهای دولتی غیردولتی وخیریه که بتوانند عدالت، امنیت و خدمات عمومی را به طور مؤثر فراهم کنند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
ج). ایجاد گروه کاری برای ابتکار شناسایی و حل مسائل اختلافی، سمتی، قومی و مذهبی:
پرداختن به تنش‌های قومی و مذهبی و تلاش برای ایجاد همبستگی ملی و احترام به تنوع فرهنگی و مذهبی، برای ساختن افغانستانی متحد ضروری است.
د) ایجاد گروه کاری برای شناسایی فرصت‌ها و چگونگی توسعه‌ی اقتصادی:
ارائه فرصت‌های اقتصادی و بهبود معیشت مردم روستاها در اولویت، دوم بهبود معیشت مردم شهرها ، که از طریق سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، آموزش و ایجاد شغل ممکن است می‌تواند به کاهش فقر و جذب افراد از مسیرهای خشونت‌زا کمک کند.
ج) ایجاد گروه کاری برای اجماع و حمایت بین‌المللی:
نیاز به حمایت و همکاری مؤثر جامعه جهانی برای ایجاد صلح و توسعه پایدار SDG وجود دارد. این حمایت باید بر اساس احترام به حاکمیت افغانستان و با هماهنگی با دولت و مردم این کشور انجام شود.
و) ایجاد گروه کاری برای جمع‌آوری طرح‌های نوین آموزش و آگاهی‌دهی:
ارتقاء سطح آموزش و آگاهی‌دهی عمومی در مورد اهمیت صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز می‌تواند نقش کلیدی در تغییر نگرش‌ها و کاهش تمایل به خشونت داشته باشد. این مجموعه اقدامات می‌تواند پایه‌های یک صلح پایدار و دوام‌دار را در افغانستان بنا کند.
درخاتمه، تفاهم از سه (ت) گرفته شده است (توانایی ، تحمل ، تفاوت ها)
متاسفانه کمتر افغان‌ها بصورت تخمینی احتمالی (براساس حدس شخصی) حدود ۱۰ درصد نخبگان و ۳۰ درصد توده‌ها ، کمتر از ۵ درصد سیاسیون قبلی حدود ۱۰ درصد حاکمان فعلی توانایی پذیرش یکدیگر و تحمل تفاوت های فکری، فرهنگی، مذهبی… را درمسایل اختلافی دارند، بعضی از بحث‌های بی‌نتیجه، پراکنده‌گویی، مبهم‌گویی، برچسب‌زدن‌ها و برخورد افکار داخل گروه‌های واتساپ و فضاهای اجتماعی که هرازگاهی مشاهده می‌شود مصداق خوبی از این مثال و واقعیت حال است. از همین خاطر در ۴۰ سال به تفاهم نرسیدیم اگر بازهم وحدت فکری و شناسایی نقاط آسیب‌پذیری و درک منافع ملی بوجود نیاید همین چرخه‌ی معیوب همچنان می‌چرخد و تولیدات ماندگار کشور ما فقر، جهل، جنگ، جفا، افزایش بر تعداد قبلی بیوه‌زنان، یتیمان، ۲۳ کتگوری اطفال آسیب‌پذیر، معلول، معیوب، مهاجر و بیجاشدن‌های داخلی…
مثل گذشته همیشه قربانی دادیم و درآخر هم خودمان قربانیِ قربانی‌های خود شدیم و خواهیم شد. هرکه نیاموخت از گذشت روزگار هیچ نیاموزد ز هیچ، آموزگار حدیث پیامبر؛ اجتماع وهمبستگی مایه رحمت است و پراکندگی موجب عذاب. منابع معتبر اسلامی مصداق صلح وهمدیگر پذیری!
قَالَ الله تَعَالَى: لا خَيْرَ فِي كَثِيرٍ مِنْ نَجْوَاهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلاحٍ بَيْنَ النَّاسِ [النساء:114]، وَقالَ تَعَالَى: وَالصُّلْحُ خَيْرٌ [النساء:128]، وَقالَ تَعَالَى: فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَصْلِحُوا ذَاتَ بَيْنِكُمْ [الأنفال:1]، وقال تَعَالَى: إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ [الحجرات:10].
